Preventie in Duitsland

Preventie is het voorkomen van ziekten of een verergering van de gezondheidstoestand door middel van gezondheidstrategieën en maatregelen. Het overkoepelende, bevolkingsgerelateerde doel is het uitbannen c.q. voorkomen van de op grond van sociale verschillen ongelijk verdeelde gezondheidsrisico‘s. Chronische ziekten en handicaps zouden daarbij beperkt moeten worden tot een zo kort mogelijke periode aan het eind van een zo lang mogelijk leven. Om deze algemene doelen te bereiken, staat een breed spectrum van maatregelen ter beschikking.

Primaire, secundaire en tertiaire preventie

De preventiemaatregelen worden in drie niveaus verdeeld – primaire, secundaire en tertiaire preventie.

  • Primaire preventie

Het doel van de primaire preventie is bevordering en behoud van gezondheid zodat ziekten zelfs niet ontstaan. Voorzorgsmaatregelen moeten genomen worden voordat een gezondheidsprobleem zich voordoet. De kans op een ziekte kan bv. door sporten of gezonde voeding voorkomen worden. Ook medisch reisadvies en reisvaccinaties vallen onder de primaire preventie.

  • Secundaire preventie

Het doel van de secundaire preventie is voorkomen dat een reeds bestaande ziekte zich verder ontwikkeld, de ziekte afgeremd wordt c.q. een terugval voorkomen wordt, bv. na een hartinfarct of een beroerte.

  • Tertiaire preventie

Het doel van de tertiaire preventie is complicaties voorkomen bij reeds bestaande ziekten, bv. door voorlichtingsprogramma’s voor patiënten met diabetes.

Structurele preventie en preventie gebaseerd op individueel gedrag

Prävention

De interventiemethodes worden onderverdeeld in structurele preventie (omgevingsfactoren) en preventie gebaseerd op individueel gedrag.

  • Structurele preventie moet de gezondheidsrisico’s verminderen door de leef- en werkomgeving en het milieu vorm te geven.
  • Preventie gericht op het individueel gedrag probeert de kans op ziekten te verminderen door het gedrag van mensen te beïnvloeden, voornamelijk door voorlichting en advies. Beide interventieniveaus zijn in hoge mate afhankelijk van elkaar.

Doelgroep en uitvoeringsinstantie voor preventie

De doelgroep is degene voor wie de maatregelen bedoeld zijn. Hierbij kan het gaan om de hele bevolking of om groepen met bepaalde gemeenschappelijke kenmerken (bv. leeftijd, sociale, regionale of institutionele voorkeuren, hoog-risicogroepen).

Het preventiebeleid wordt door een groot aantal instellingen uitgevoerd, waarvan de sociale zekerheidsinstellingen en de regionale overheden (deelstaten, gemeenten) de belangrijkste zijn. Het takenpakket is wettelijk vastgelegd. De wettelijke ziektekostenverzekering vergoedt naast medische preventieve voorzieningen zoals vaccinaties, zorg tijdens de zwangerschap, preventieve tandheelkundige controles, vroegtijdige opsporing van ziekten, inentingen, screening, voorlichting, gezondheidsopvoeding en gezondheidszorg (voorzieningen in de ziektepreventie) ook tariefsgebonden zorg voor primaire preventie.

Om de zorg voor de primaire preventie en de verbetering van de gezondheid op de werkplek passend te bevorderen, werd hierover een wettelijke richtlijn voor de uitgaven van de ziektekostenverzekeraars uitgevaardigd. Deze wordt jaarlijks aangepast aan de veranderingen in de referentiewaarde en bedraagt rond € 3,00 per verzekerde.